آتل چیست؟
- آتل وسیله ای کمکی، برای محافظت اندام آسیب دیده است.
- هدف از آتل گیری چیست ؟
- هدف از آتل گیری بی حرکتی قسمتی از اندام آسیب دیده است.
انواع اتل
۱: آتل بادی
۲: آتل چوبی
۳: آتل فلزی
۴: آتل گچی
آتل بادی
- به شکل اندام فوقانی یا تحتانی و در سایزهای مختلف،واز جنس نایلون دو لایه مخصوص ساخته شده است.
- آمبولانس های اورژانس این آتل ها را استفاده می کنند.
- پس از قرار دادن عضو مصدوم درون آتل،فضای بین دولایه آتل با باد پر میشود وگرداگرد عضو را مثل بادکنک احاطه کرده و آنرا بیحرکت می کند.
- استفاده از این آتل موقتی وکوتاه مدت است.(انتقال مصدوم به مرکز درمانی) و بستن طولانی مدت آن ممکن است سبب ایسکمی عضلات وسندروم کمپارتمنت شود.
آتل چوبی
- از جنس چوب یا تخته سه لایه در طول وعرض مختلف ساخته شده وبا پوششی از نایلون ضخیم قابل شستشو پوشانده شده است.
- روی آتل لایه ای ازپنبه یاپارچه گذاشته وعضو مصدوم را روی آن قرار داده وبا باند نخی یا کشی ثابت می کنند.
- عیب آن شکل ثابت (غیر قابل شکل پذیر بودن )آن است.
- از مقوای ضخیم نیزمی توان بعنوان آتل موقت استفاده کرد.
آتل فلزی
- از جنس آلومینیوم است،سبک وقابل شستشو می باشد.
- قابلیت شکل پذیری دارد وامکان بیحرکتی درزوایای مختلف مفاصل را دارد.
- آتل انگشتی با عرض۲سانتیمتروطول دلخواه که روی یک سطح آنرااسفنج فشرده چسبانده اند،دربازارموجود است.
- برای بقیه اندام فریمی از مفتول آلومینیومی درابعاد مختلف موجود است که پس از شکل دادن و پوشش با پنبه یا ملافه، عضو مصدوم را روی آن قرار داده و بانداژ می کنند.
آتل گچی
- از باندهای گچی موجود دربازاردرست میشود.عرض باندها بصورت استاندارد ۲۰، ۱۵، ۱۰، ۷ ،۵ سانتیمتراست.
- بر حسب اندازه وحجم اندام، طول وعرض مناسب آتل انتخاب میشود.
- ضخامت مناسب آتل برای اندام فوقانی ۱۲تا۱۴لایه وبرای اندام تحتانی ۱۶تا۱۸لایه است.
- پس از آماده کردن آتل خشک، آنرا درون آب گذاشته وپس از خارج شدن حبابهای هواآنراازآب خارج وبافشردن، آب اضافه آنرا گرفته وروی لایه ای از ولباند (پنبه زیرگچ) پهن کرده و زیراندام گذاشته وقبل ازسفت شدن گچ با باندثابت میکنند.
- روش دیگر آتل گیری پوشاندن اندام با ولباند وگذاشتن آتل گچی خیس شده روی آن وسپس بانداژ می باشد.
- قبل ازسفت شدن گچ،آتل گچی قدرت شکل پذیری دارد.
- زان سفت شدن گچ بر حسب نوع گچ وآب مصرفی ۳تا۵ دقیقه است.
- درآب گرم این زمان کوتاهترودرآب سردطولانی تراست.
- چون سفت شدن گچ یک پدیده شیمیائی است وایجاد حرارت می کند،برای گچ گیری بهتر است از آب خیلی گرم استفاده نشود تا از سوختگی پوست جلوگیری شود.
اصول آتل گیری
- برای مفاصل آسیب دیده، معمولا بیحرکتی همان مفصل کافی است.اما گاهی برای راحتی بیشتر بیمار مفاصل مجاور رانیز بیحرکت می کنند.
- برای شکستگی استخوانهای بلند بیحرکتی یک مفصل در بالاو پائین محل شکستگی لازم است.
- وضعیت قرار دادن عضو در آتل بستگی به نوع ومحل آسیب دارد،در هر صورت بایستی نزدیک به وضعیت آناتومیک عضو ولمس شدن نبض دیستال باشد.
- درباندپیچی آتل، مخصوصااگرازباند کشی استفاده میشود، ازکشیدن بیش ازحد باند وسفت بستن آن باید خودداری کرد (خطرسندروم کمپارتمنت).
نحوه بیحرکتی
محل آسیب نوع بیحرکتی
صدمات شانه وپروکسیمال بازو بانداژ ولپو – بانداژ ۸
صدمات دیستال بازو
وآرنج و ساعد آتل بلند بازو
شکستگی های تنه بازو آتل U Slabe
صدمات مچ دست آتل کوتاه ساعد
صدمات کف دست وانگشتان آتل کوتاه (ولار،رادیال یا اولنار گاتر)
صدمات مفصل ران وپروکسیمال ران آتل بلند تا زیر لگن – کشش پوستی یا اسکلتال
صدمات ران، زانو وساق آتل بلند ران و آتل سیلنریک
صدمات مچ پا،پا ،کف پا وانگشتان پا، آتل کوتاه ساق
صدمات انگشت Buddy Taping و آتل
انگشتی آلومینیومی
صدمات ستون فقرات گردن بند – Backboard
نحوه آتل‌بندی در شکستگیهای قسمتهای مختلف بدن:
در صورت وجود آتلهای فلزی پیش ساخته که برای هر عضوی مخصوص ساخته شده از آنها استفاده می‌کنیم و در غیر اینصورت:
آتل برای کف دست یا انگشتان
۱- از یک قطعه تخته یا مقوای کلفتی به بزرگی وسعت کف دست استفاده کرده، کف دست را روی آن می‌گذاریم،
توسط چند باند دست را روی این آتل ثابت کرده و بعد دست را توسط باند سه گوش
وبال گردن می‌کنیم (از گردن آویزان می‌کنیم).
آتل برای شکستگی ساعد
در حالت وجود ۲ تخته یکی را از داخل و یکی را از خارج می گذاریم، طوریکه از کف دست تا انتهای آرنج را بپوشاند و بعد آنرا با ۳ باند ، یکی روی دست ، دومی را بین مچ و محل شکستگی و سومی را بین آرنج و شکستگی می‌بندیم تا عضو شکسته حرکت نکند. و بعد دست را وبال گردن
می‌کنیم.
آتل برای شکستگی بازو
ادامه در “ادامه مطلب”
مثل شکستگی ساعد آتل گرفته و دست را وبال گردن می‌کنیم بعد بازو را با دو باند بلند به سینه می‌بندیم
برای بیحرکتی بیشتر. همچنین می‌توانیم به جای تخته زیر بازو یک بالشتک کوچکی
گذاشته و بعد دست را به سینه ثابت کنیم.
آتل برای شکستگی آرنج
در حالتی که مصدوم می‌تواند آرنج خود را خم کند، آتلی شکل L درست می‌کنیم و بعد آتل‌گیری کرده و با باند می‌بندیم
و دست را وبال گردن می‌کنیم. در حالتی که مصدوم نمی‌تواند آرنج
را خم نماید، دست را در امتداد بدن قرار داده و زیر دست را پد (بالشتک) و یا پارچه
قرار می‌دهیم و بعد با باند پهن و بزرگی دست را به بدن می‌بندیم.
طرز بستن شکستگی دنده‌ها
زیر بازوی طرف شکستگی پد گذارده و بعد باوز را به سینه می‌بندیم.
آتل برای شکستگی اندام
تحتانی (پا)
برای شکستگی ساق پا به دو طریق می‌توانیم آتل‌بندی یا بیحرکت کنیم:
- نوع اول با استفاده ازپای سالم: پای سالم را بغل پای مصدوم قرار داده و توسط چهار باند به هم می‌بندیم. باندها به ترتیب روی مچ پا ، پایین زانو ، بالای زانو و بالای ران بسته می‌شوند.
- نوع دوم با استفاده از یک یا ۲ تخته بلند که از پاشنه پا تا انتهای پا بلندی داشته باشد.
- در شکستگی زانو تخته آتل باید به بلندی اندازه تمام پا باشد. زیر زانو و مچ پا را با گذاشتن پد و یا پارچه پر می‌کنیم تا پا در یک سطح قرار بگیرد.
برای شکستگی استخوان ران یک قطعه تخته که درازای آن از پاشنه پا تا بالایکمر باشد و پهنای آن بحدی باشد که بدن مصدوم روی آن قرار بگیرد را زیر مصدوم می‌گذاریم و بعد می‌بندیم.
در شکستگی ستون فقرات نیز می‌توان بطریق فوق عمل کرد. فقط در اینجا آتل باید تا زیر گردن ادامه داشته باشد. در اوژانسها آتلهایی بنام آتل ضایعات نخاعی برای اینها استفاده میشود.
در شکستگی لگن خاصره پاها را به هم می‌بندیم (از مچ پا ، بالا و پایین زانو و لگن بیمار بالا و پایین شگستگی) و زانوها را کمی بالاتر قرار می‌دهیم (با گذاشتن پتو یا وسیله دیگر زیر زانوها).
کاربرد دیگر آتل
- غالبا آتل‌بندی و بیحرکت کردن عضو دچار شکستگی که خونریزی هم دارد، باعث قطع خونریزی میشود. علت این است که پس از آتل‌گیری و بیحرکت نمودن عضو مجروح لبه‌های تیز استخوانهای شکسته شده در سر جای خود قرار می‌گیرند و بیشتر از این به رگهای خونی موضع جراحت صدمه نمی‌رسانند.
- از آتلهای بادی برای کنترل خونریزیهای داخلی و خارجی دست و یا پا ، نیز می‌توان استفاده کرد، حتی اگر دچار شکستگی هم نباشند. عمل این آتل به صورت اعمال فشار مستقیم است. معمولاً اینها در مواقعی موثر واقع می‌شوند که یک جراحت حاد ، تمام عضو مجروح را تحت فشار قرار دهد. از آنجایی که این آتل‌ها از طریق دهان باد می‌شوند، لذا فشاری که ایجاد میکنند محدود است و ممکن است در کنترل خونریزی سرخرگی ناموفق باشد.